e25452263d17be0f06d5cc6ed95ad126

Ali ibn Ebu Talibi, Halifi i katërt i myslimanëve

Spread the love

Ali ibn Ebu Talibi, Halifi i katërt i myslimanëve

Aliu i takonte fisit Hashim, më të shquarit ndër arabët. Brenda këtij fisi, ai i takonte familjes më të famshme, asaj të Abd’ul-Muttalibit. Abd’ul-Muttalibi kishte pasur dhjetë djem. Në mesin e tyre ishin edhe Abdullahu, babai i Muhammedit dhe Ebu Talibi, babai i Aliut. Abdullahu dhe Ebu Talibi ishin bijtë e Abd’ul-Muttalibit nga e  njëjta grua, ndërkohë që djemtë e tjerë ishin nga gratë e tjera të tij.

Nëna e Aliut Fatimeja i takonte gjithashtu fisit Hashim dhe ishte e bija e Esadit, djalit të Hashimit. Esadi dhe Abd’ul-Muttalibi kishin qenë vëllezër dhe ajo ishte kushërira e parë e Abdullahut dhe e Ebu Talibit, me të cilin ajo do të martohej më pas.

Në të njëjtën kohë, ajo ishte edhe gruaja që u kujdes për Muhammedin, të Dërguarin e Zotit. Ajo e rriti atë bashkë me fëmijët e tjerë të saj dhe ai shumë shpesh do ta quante nënë të tijën.

Ebu Talibi kishte qenë mbrojtësi i Islamit dhe i Muhammedit. Ai vazhdimisht e mbrojti Islamin dhe Muhammedin dhe qëndroi i palëkundur përballë kundërshtimeve dhe kërcënimeve të paganëve.

Edhe në Mekke edhe në Medine, Muhammedi shpalli se Aliu ishte vëllai tij në këtë botë dhe në tjetrën.

Aliu kishte qenë heroi i betejës së Bedrit. Në të, nga shpata e Aliut kishte vdekur gjysma e mekkasve të vrarë.

Pikërisht Aliut Muhammedi ia dha vajzën e tij të vetme si grua. Martesën e Aliut me Fatimenë Zoti e bekoi me fëmijë, të cilët do të ishin nga robërit më të devotshëm të Zotit.

Në betejën e Uhudit, kur myslimanët iknin nga fushëbeteja, Aliu ishte i vetmi që nuk iku dhe që ia shpëtoi jetën Muhammedit atë ditë.

Në rrethimin e Medines, ishte Aliu që e vrau Amr bin Abd Vudin dhe me këtë e parandaloi pushtimin e Medines dhe masakrimin e popullsisë së saj.

Aliu ishte personi që e pushtoi kështjellën e Hajberit, pas të cilës Islami u kthye në një shtet të mirëfilltë me territore të gjera. Deri në pushtimin e Hajberit, Islami kishte qenë një qytet-shtet i kufizuar brenda mureve të Medines.

Aliu ishte sekretari që e shkroi marrëveshjen e Hudejbijes.

Kur Mekkeja iu dorëzua të Dërguarit, Aliu u ngjit mbi shpatullat e këtij të fundit dhe i rrëzoi idhujt brenda Qabes. Ai dhe mësuesi i tij Muhammedi e pastruan Shtëpinë e Zotit njëherë e përgjithmonë, duke i larguar të gjitha shenjat e idhujtarisë dhe të politeizmit.

Në gjithë këto gjëra, Aliu ishte bashkëpunëtori i Muhammedit, i cili i krijoi kornizat e Mbretërisë së Qiejve mbi tokë.

Në betejën e Hunejnit, myslimanët u shpërndanë dhe ikën sërish. Dhe sërish ishte Aliu që e vendosi veten si mburojë ndërmjet të Dërguarit dhe ushtarëve paganë që donin ta vrisnin atë. Ai luftoi kundër tyre deri kur myslimanët e tjerë u kthyen prapa.

Në tetor të vitit 630 (viti 9 pas Hixhrit), i Dërguari e udhëhoqi një ekspeditë për në Tebuk dhe e emëroi Aliun si mëkëmbës të vetin në Medine.

Në mesin e shokëve të Profetit, Aliu ishte më i dituri dhe kishte njohuri të mëdha në lidhje me Kur’anin dhe me interpretimin e tij. Ai ishte më i miri i gjykatësve dhe oratori më i famshëm i arabëve.

Pak para vdekjes së tij, Profeti e përgatiti dhe e organizoi një ekspeditë për në Siri dhe e emëroi Usame bin Zejdin në krye të saj. Në përjashtim të Aliut, të gjithë muhaxhirët dhe ensarët u urdhëruan të shërbenin nën urdhrat e Usames. Aliu u caktua për të qëndruar në Medine, pranë të Dërguarit.

Në mbrojtjen e Islamit, ishte pikërisht familja e Aliut që do t’i bënte sakrificat më të mëdha. Ubejdullah ibn el-Harithi që vdiq në betejën e Bedrit dhe që ishte dëshmori i parë i Islamit në një fushëbetejë, ishte kushëriri i tij i parë. Masab ibn Umajri dhe Hamza që u vranë në betejën e Uhudit, ishin që të dy xhaxhallarë të tij. Xhafer Tajjari, i cili u vra në betejën e Mut’asë ishte vëllai i tij i madh.

Kur Muhammedi vdiq, Aliu i kreu ritualet e larjes së trupit të tij dhe e varrosi atë. Ai e dinte se ç’ishin duke bërë shokët e tjerë të Profetit teksa ai ishte duke e kryer këtë detyrë të tijën. Megjithatë, kjo nuk ia prishi qetësinë. Ai e mbajti detyrën e tij para interesave dhe principet para politikës.

Edward Gibbon

Lindja, besnikëria dhe karakteri i Aliut, që e dallonin atë nga pjesa tjetër e njerëzve të kohës, mund ta arsyetonin një pretendim të tij për fronin e zbrazur të Arabisë. Djali i Ebu Talibit ishte në të vërtetë prijësi i familjes Hashim dhe mbrojtësi trashëgimtar i qytetit dhe i tempullit në Mekke. Drita e profetësisë ishte humbur tashmë dhe i shoqi i Fatimesë mund ta priste trashëgiminë dhe bekimin e babait të saj. Arabët ngaherë kishin qenë të durueshëm ndaj sundimit të një gruaje dhe dy nipërit e Profetit shumë shpesh ishin përkëdhelur në prehërin e tij dhe ishin shfaqur në foltore si shpresa e kohës së tij dhe si prijësit e të rinjve të parajsës. Të parët në mesin e besimtarëve të vërtetë mund të aspironin për të ecur para tyre në këtë botë dhe në tjetrën. E ndonëse disa kishin një imazh më të ashpër dhe të vendosur, zellin dhe virtytet e Aliut s’i tejkalonte asnjë i konvertuar i mëvonshëm. Në të kombinoheshin cilësitë e poetit, të ushtarit dhe të shenjtorit. Urtësia e tij akoma jeton në një përmbledhje thëniesh morale dhe fetare dhe çdo kundërshtar, qoftë në betejë të shpatës ose të gjuhës, i është nënshtruar gjithmonë gojëtarisë dhe guximit të tij. Që nga çasti i parë i misionit të tij dhe deri tek ritualet e varrimit, i Dërguari i Zotit kurrë nuk u tradhtua nga një mik besnik, të cilin e nderoi duke e quajtur vëlla e pasardhës të vetin dhe një Aron (Harun) të një Moisiu (Musai) të dytë. I biri i Ebu Talibit do të kritikohej më pas për faktin se nuk e shpalli hapur të drejtën e tij, me çfarë do t’i kishte heshtur të gjithë pretendentët e tjerë dhe do ta kishte vulosur pasardhësinë e tij me një urdhër të Qiejve. Por heroi që s’dyshonte u mbyll në vete. Xhelozia e një perandorie dhe ndoshta frika nga kundërshtimi mund ta ketë penguar një urdhër të tillë të Muhammedit. Shtrati i Muhammedit të sëmurë ishte rrethuar nga Aisheja e zgjuar, vajza e Ebu Bekrit dhe një armike e Aliut.

Pretendimet për trashëgimi dhe shpirti fisnik i Aliut u pengonin aristokratëve arabë, të cilët preferonin t’i ktheheshin traditës së zgjedhjes së lirë të prijësve. Kurejshi kurrë s’do të duronte një udhëheqësi krenare të familjes Hashim. (“Rënia dhe shkatërrimi i Perandorisë Romake”) .

Përshkrimi i mësipërm është i saktë në përgjithësi por disa hollësi të tija duhet të qartësohen. Gibboni ka gabuar kur thotë se Aliu nuk e shpalli hapur të drejtën e tij për ta trashëguar Profetin. Vetë Profeti kishte bërë tashmë një deklaratë të tillë, jo njëherë por shumë herë me radhë, siç kemi përmendur edhe më parë.

Historiani ka folur edhe për një “frikë” të Profetit  “nga kundërshtimet”. Profeti nuk i trembej askujt. Ai ishte përballur me armiq shumë më të rrezikshëm se ata që mund ta “trembnin” atë në çastin e tij të triumfit.

Më tej, Gibbon flet për një “zgjedhje të lirë” të udhëheqësit. Aristokracia dhe pleqësia s’kishte qëllim tjetër veçse ta merrte vetë udhëheqësinë por jo domosdo nëpërmjet një zgjedhjeje të lirë. Ardhja e Ebu Bekrit në fron ishte një improvizim i çastit, në të cilin Umari ishte “mbretbërësi”. Kur Ebu Bekri po vdiste, ai e emëroi Umarin në vend të tij.

Duke e bërë këtë, ai vetëm sa e zhvleftësoi idenë e zgjedhjes dhe tregoi se s’kishte qenë tjetër veçse një farsë. Umari, para se të vdiste, formoi një këshill gjashtëvetësh dhe e kufizoi tek ata zgjedhjen e Kalifit. Askush përveç këtyre të gjashtëve nuk mund të zgjidhej Kalif.

Zgjedhja e vetme që do të ishte vërtet e lirë ishte ajo e Ali ibn Ebu Talibit. Ai u zgjodh në të parën dhe të fundit zgjedhje të lirë në tërë historinë e Islamit.

Së fundmi, Gibbon thotë se Kurejshi kurrë nuk do të mund të pajtohej me udhëheqësinë krenare të familjes Hashim. Ka të drejtë. Por i njejti Kurejsh që nuk do ta pranonte kurrë një gjë të tillë, ishte tejet i zellshëm për ta pranuar udhëheqësinë e fajdexhinjve dhe idhujtarëve të deridjeshëm të Mekkes.

Për hir të pajtimit me këta të fundit, Kurejshi, i cili e kishte marrë sundimin në duar, do t’ua dorëzonte atë atyre.