Az-Zahrawi-The-Great-Surgeon-696×398

Ky mjek musliman ishte kryefjala e mjekësisë në shekulin e 10-të (+FOTO)

Spread the love

Shekulli i 10-të ishte zeniti i epokës së artë të dinastisë Umajad në Andaluzi. Nën udhëheqjen e Abd-Rahman An-Nasir (r 912-961) dhe djalit të tij Al-Hakam II, kjo dinasti krijoi sovranitet mbi shumicën e Gadishullit Iberik. Kryeqytei i saj Cordoba u zhvillua dhe u bë metropoli më i madh i Evropës, një qytet i lulëzuar prej gjysmë milioni banorësh, ku institucionet arsimore dhe fetare, si dhe tregtia dhe industria lulëzuan në një atmosferë “fermentimi intelektual”.

Në vitin 936, An-Nasir filloi ndërtimin e një kryeqyteti të ri, Az-Zahra, i cili u ndërtua në shpatet malit Al-Arus, një mal gjashtë milje në veriperëndim të Kordobës.

E destinuar si qendër politike dhe ushtarake, qyteti i ri u bë monument për arkitekturën myslimane të shekullit të 10-të. Pallatet e saj madhështore, lagjet rezidenciale dhe kopshtet e mrekullueshme kanë bërë që disa historianë ta quajnë “Versajën e Umajadëve”.

Në të njëjtën kohë, umajadet andaluziane ofruan patronazhë për artet dhe shkencat, duke përfshirë shkencat e jetës. Si rezultat i kësaj, një numër i madh mjekësh të shquar u tërhoqën drejt kryeqytetit dhe punuan për përparimin e mjekësisë dhe farmacisë islame me shkrimet dhe hulumtimet e tyre.

Në këtë qytet mbretëror, në mes të kësaj atmosfere të arritjeve intelektuale jetonte edhe Abu al-Qasim Khalaf bin Abbas Az-Zahrawi, i njohur në Perëndim me emrin latin të tij Albucasis, i cili lindi rreth vitit 938.

Ai ishte kirurgu më i madh musliman, dhe kirurgët evropianë të kohës së tij e konsideronin atë si më të madh se Galeni, mjeshtri i njohur i botës së lashtë.

Tekstet mesjetare evropiane të kirurgjisë citonin Az-Zahrawi më shpesh sesa Galenin. Megjithatë, për shkak se Az-Zahra, qyteti i lindjes së tij, u shkatërrua në vitin 1011, pak dihet me siguri për jetën e tij të hershme.

Ajo që njihet rreth Az-Zahrawit gjendet në veprën e tij të vetme të shkruar: At-Tasrif liman ‘Azija’ at-Ta’lif (Metoda e Mjekësisë). At-Tasrif është një përmbledhje voluminoze e 30 traktateve të përpiluara nga të dhënat mjekësore që Az-Zahrawi kishte akumuluar gjatë karrierës së tij mjekësore që zgjati pesë dekada mësimdhënie dhe praksë.

Por jo vetëm kaq. Az-Zahrawi krijoi një enciklopedi mjekësore që mbulonte një numër aspektesh të mjekësisë me theks të veçantë në obstetrinë, shëndetin e nënës dhe fëmijës, si dhe në anatominë dhe fiziologjinë e trupit të njeriut.

At-Tasrif trajtonte shkaqet, simptomat dhe trajtimin e sëmundjes, dhe diskutonte përgatitjen e barnave dhe terapeutikëve, duke përdorur medikamentet kardiake, laksativët, dhe ilace të tjera me bazë bimore.

Shkrimet e Az-Zahrawi për shëndetin e nënës dhe fëmijës dhe profesionin e mamive është me interes të veçantë në historinë e infermierisë. Teksti i tij nënkupton se ekzistonte një profesion i begatshëm i mamive të trajnuara dhe infermierëve që ekzistonin gjatë Andaluzisë së shekullit të 10-të. Ai dhe mjekë të tjerë të aftë trajnonin mamitë për të kryer detyrat e tyre me njohuri dhe besim.

Vëllimi i fundit dhe më i madh i At-Tasrif, “On Surgery”, ishte asgjë më pak se arritja më e madhe e kirurgjisë mesjetare. Ishte traktati i parë kirurgjik i pavarur i shkruar ndonjëherë.

Puna e Az-Zahrawit mbulon një gamë të gjerë çështjesh kirurgjikale, duke përfshirë trajtimin e plagëve, nxjerrjen e shigjetave, dhe trajtimin e frakturave (thyerjeve të kockave).

Az-Zahrawi gjithashtu nxiti përdorimin e antiseptikëve në plagë dhe lëndime të lëkurës; Sutura të krijuara nga zorrët e kafshëve, mëndafshi, leshi dhe substanca të tjera ishin zbulimi më i arrirëi kohës. Më pas ai ka zhvilluar teknika për të zgjeruar kanalet urinare.

Az-Zahrawi është i pari që detajon operacionin klasik për kancerin e gjirit, gurët në fshikëz, dhe teknikat për heqjen e gjëndrrës tiroide.

Ai e përshkruan dhe ilustron pincetën obstetrike, por vetëm rekomandon përdorimin e tyre vetëm kur fetusi është i vdekur, dhe ka zubuluar i pari ai që sot njihet si “pozicioni i Walcher”.

At-Tasrif është gjithashtu puna e parë në diagramën e instrumenteve kirurgjikale, duke detajuar më shumë se dyqind prej tyre, shumë prej të cilave Az-Zahrawi i ka shpikur vet. Shumë prej këtyre instrumenteve, me modifikime sigurisht, janë ende në përdorim sot.

Me rizgjimin e interesit evropian në shkencën mjekësore, At-Tasrif shpejt u bë një referencë standarde dhe u përkthye në latinisht pesë herë. Përshkrimi i punës, gjuha e qartë, dhe shpjegimet e kthjellta kontribuan në popullaritetin e saj dhe në suksesin e madh.

Ndikimi i Az-Zahrawi në rrjedhën e zhvillimit kirurgjik evropian ishte i thellë. Guy de Chauliac, i njohur “Restauruesi i Kirurgjisë Europiane”, citon Az-Zahrawi më shumë se 200 herë.




There are 39 comments

Add yours
  1. Shonda

    This is the perfect web site for anybody who wishes to understand this topic.
    You understand a whole lot its almost tough to
    argue with you (not that I actually would want to…HaHa).
    You definitely put a fresh spin on a subject which has been discussed for many years.

    Excellent stuff, just excellent!

  2. Antonietta

    fantastic submit, very informative. I’m wondering why the opposite experts of this sector don’t notice this.
    You must continue your writing. I am sure, you have a huge readers’
    base already!

  3. Doe een aankoop van xemacort in Nederland

    You’re so awesome! I do not suppose I’ve read through anything like this before.
    So great to discover someone with some genuine thoughts on this
    topic. Seriously.. thanks for starting this up. This web site is one thing that
    is needed on the internet, someone with a bit of originality!

  4. fluconazole 400 mg zonder ongewenste bijwerkingen

    Great goods from you, man. I’ve keep in mind your stuff previous to and you’re simply too magnificent.
    I actually like what you have acquired right here, really like what you
    are stating and the way in which you assert it. You’re making it enjoyable and you still take care of to stay it wise.
    I can not wait to learn much more from you. This is really a great website.

  5. compra de anazol en Québec

    Greetings from California! I’m bored at work so I decided to browse
    your website on my iphone during lunch break. I enjoy the information you provide here and can’t wait to take a look when I get
    home. I’m amazed at how quick your blog loaded on my phone ..

    I’m not even using WIFI, just 3G .. Anyways, excellent blog!

  6. Lorenzo

    Oh my goodness! Incredible article dude! Thanks, However I am encountering problems with
    your RSS. I don’t understand the reason why I am unable to join it.
    Is there anybody else having the same RSS problems? Anybody who knows the solution can you kindly respond?
    Thanks!!

  7. commander competact Belgique

    Hey I am so grateful I found your blog, I really found
    you by error, while I was browsing on Google for something else, Nonetheless I am here now and
    would just like to say many thanks for a tremendous post
    and a all round thrilling blog (I also love the theme/design), I don’t have time to read through it
    all at the minute but I have book-marked it and also added in your RSS feeds, so when I have time I will be
    back to read a lot more, Please do keep up the excellent jo.

  8. Marcela

    I am no longer sure where you’re getting your info, however great topic.
    I needs to spend a while finding out much more
    or understanding more. Thanks for excellent information I was on the lookout
    for this information for my mission.

  9. zyrtec precio México

    Thanks for one’s marvelous posting! I actually enjoyed
    reading it, you are a great author. I will be sure to bookmark your blog and will come back very soon. I want to encourage you to ultimately continue your
    great work, have a nice holiday weekend!

  10. bestel actoplus-met in België

    Pretty section of content. I just stumbled upon your site and
    in accession capital to assert that I acquire actually enjoyed account your blog posts.
    Anyway I’ll be subscribing to your augment and even I achievement you access consistently
    quickly.

  11. zoely sur ordonnance médicale

    I loved as much as you will receive carried out right here.
    The sketch is tasteful, your authored subject matter stylish.
    nonetheless, you command get bought an impatience
    over that you wish be delivering the following.
    unwell unquestionably come more formerly again since exactly the
    same nearly a lot often inside case you shield this hike.

  12. Miles

    Hi! Do you use Twitter? I’d like to follow you if
    that would be okay. I’m definitely enjoying your blog and look forward to new
    updates.

  13. farmacia que vende seibule

    Greetings from Los angeles! I’m bored to death at work so I decided to
    check out your blog on my iphone during lunch break. I love the information you present here
    and can’t wait to take a look when I get home. I’m shocked
    at how quick your blog loaded on my phone .. I’m not even using
    WIFI, just 3G .. Anyhow, fantastic blog!


Post a new comment